موجبات قطع رحم در كلام امام رضا عليه سلام

1 - مال اندوزى
عن محمدبن اسماعيل بن بزيع : قال : سمعت الرضا (عليه سلام ) يقول : لا يجمع المال الا بخمس خصال : ببخل شديد، وامل طويل ، و حرص غالب ، وقطيعة الرحم ، وايثار الدنيا على الاخرة .(1)

امام رضا (عليه سلام ) مال جز با پنج خصلت در يكجا جمع نمى شود: بخل شديد، آرزوهاى دور و دراز، حرص غالب ، قطع رابطه با خويشاوندان ، مقدم داشتن دنيا بر آخرت .

--------------------------------

2 - اصالت دادن به مزاياى ظاهرى (همچون مال ، شهرت ، مقام )
الامام الرضا (عليه سلام ) قال رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلم ): من استذل مؤ منا، او حقره لفقره ، او قلة ذات يده ، شهره الله يوم القيامة ، ثم يفضحه .(2)

امام رضا (عليه سلام ) فرمود: رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود: هر كس مؤ منى را خوار كند، يا او را به سبب فقر و تنگدستيش حقير شمارد، خداوند او را در روز قيامت انگشت نما و رسوا خواهد كرد.

من لقى فقيرا فسلم عليه خلاف سلامه على الغنى لقى الله عزوجل يوم القيامة وهو عليه غصبان .(3)
امام رضا (عليه سلام ) فرمود: هركه فقير مسلمانى را ملاقات كند و بر او نه بدانگونه كه بر غنى سلام مى كند، سلام كند، خدا را در روز قيامت در حالى كه بر او خشمگين است ملاقات خواهد كرد.

--------------------------------
3 - مستى مقام
عن على بن موسى الرضا (عليه سلام ): ملعون ، ملعون من احتجب عن اخيه .(4)
امام رضا (عليه سلام ) فرمود: از رحمت خداوندى به دور است ، از رحمت خداوندى به دور است كسى كه از برادر مسلمان خود، روى پوشيده در پرده مى شود. (در موارد نياز و گرفتارى دوست يا يكى از بستگان ، خود را پوشيده بدارد به طورى كه دسترسى به او به آسانى ممكن نباشد).

--------------------------------
4 - حسد
قال على بن موسى الرضا (عليه سلام ): لا لحسود لذة .(5)
حضرت رضا (عليه سلام ) فرمود: حسود را لذت نباشد.

--------------------------------
5 - توقعات و انتظارات بيجا
قال على بن موسى الرضا (عليه سلام ): يقول الله تعالى : لاقطعن امل كل مؤ من امل دونى الا ياءس ، ولالبسنه ثوب مذلد بين الناس ولانحينه من وصلى ، ولابعدنه من قربى .(6)
امام رضا (عليه سلام ) فرمود: خداى تعالى مى فرمايد: البته ريسمان و رشته آرزو و اميد هر مؤمنى را كه به غير من اميدوار شود، پاره كنم و به ياس و نااميدى نمايم و در ميان مردم جامعه خوارى و مذلت بر او بپوشانم و او را از نزديكى و اتصال به خود دور مى كنم .

--------------------------------
6 - دنائت نفس (پستى )
سئل الرضا (عليه سلام ): عن السفلة ؟ فقال (عليه سلام ): من كان له شى ء يلهيه عن الله .(7)
از امام رضا (عليه سلام ) پرسيدند: فرومايه كيست ؟ فرمود: كسى كه چيزى داشته باشد و به وسيله آن سرگرم و از انجام حقوق الهى غافل گردد.

حضرت امام خمينى (رحمهم الله ) فرموده است :
((دنياى مذموم ، آن است كه در ما هست و ما را از مبداء كمال دور مى كند و به نفس و نفسانيت خودمان مبتلا مى كند. دنياى مذموم همين است كه انسان توجه به آن داشته ولو به يك تسبيح و به يك كتاب . چه بسا كه دل بستن به كسى به يك ((تسبيح )) و به يك كتاب بيشتر باشد تا دل بستن ديگرى به يك پاركى و باغى ...)).(8)

قال على بن موسى الرضا (عليه سلام ): اسوء الناس معاشا من لم يعش ‍ غيره فى معاشه .(9)
امام رضا (عليه سلام ) فرمود: بدترين مردم از نظر زندگى اقتصادى ، كسى است كه به ديگران در معاش خود، معاش ندهد و مردم در پرتو زندگى او زندگى نكنند.

--------------------------------
7 - بى پروايى (تن پرورى و آسايش طلبى)
قال على بن موسى الرضا (عليه سلام ): فمن لم يصل رحمه لم يتق الله عزوجل .(10)
امام رضا (عليه سلام ) فرمود: هر كه صله رحم نكند، حق تقواى الهى را رعايت نكرده است. 

--------------------------------
8 - كفران وناسپاسى (ادانكردن حقوق مخصوص خويشاوندى )
قال على بن موسى الرضا (عليه سلام ): احسنوا جوار النعم ، فانها وحشية ما ناءت عن قوم فعادت اليهم .(11)
امام رضا (عليه سلام ) فرمود: با نعمتها نيكو همدمى و همسايگى (خوشرفتارى ) كنيد زيرا آنها وحشيند، از قومى كه دور شدند، به آنان برنمى گردند.

--------------------------------
9 - رياست طلبى
ما ذئبان ضاريان فى غنم قد تفرق رعاؤ ها باضر فى دين المسلم من الرئاسة .(12)
اگر دو گرگ درنده به رمه گوسفندان هجوم آورند - (گرگى از اين سو و گرگى از آن سو) در حالى كه شبان رمه حاضر نباشد، به آن رمه گوسفندان چندان خسارتى وارد نمى شود كه جاه طلبى به دين انسان خسارت وارد مى كند.

--------------------------------
10 - بخل
صفت رذيله بخل ، يكى از موانع مهم تحصيل آسايش (ناشى از) مصاحبت با ديگران است زيرا طبيعى است كه فرد بخيل به علت نگرانى از فقر و نيازمندى و تلقين به خود كه اگر مالى را به ديگران انفاق كند، دارايى او كم مى شود و سرانجام فقير مى گردد، هرگز راضى نيست لقمه اى از طعام او را كسى ميل پيدا كند.از اين رو، بخيل سر سفره مردم نمى نشيند و از طعام آنها ميل نمى كند زيرا مى ترسد ديگران نيز سر سفره او نشسته و از آن استفاده كنند.

قال على بن موسى الرضا (عليه سلام ): البخيل لا ياءكل من طعام الناس لئلا ياءكلوا من طعامه .(13)
امام رضا (عليه سلام ) فرمود: بخيل از غذاى مردم نمى خورد تا مردم از غذاى او نخورند.
((بخل ! مهلك ترين هرزگى هاى خزان است ! بخيل زندگانيش را مسموم مى كند و خودش را جسما و رحا تحليل مى برد، بخيل موجودى بى حاصل و بدخواه است و از عاطفه و ترحم و شرافت به كلى عارى است . تقلب يگانه شعار او در زندگانى است.

از درستكارى و صداقت و احترام به نفس ، چيزى نمى فهمد و حاضر است خود را در مقابل مردم زبون و بيچاره قلمداد كند تا از مساعدتهاى آنان محروم نماند و احسان مؤسسات خيريه كه مخصوص تنگدستان است ، شامل حال او گردد... چنين كسانى ، تمام احساسات نيك و غرايز طبيعى و صفات پسنديده خود را از دست مى دهند و آتش نشاط و مسرتشان به خاموشى مى گرايد و نيروى روحانى و معنوى در آنان رو به ضعف مى نهد)).(14)

--------------------------------
11 - عدم برنامه ريزى صحيح در زندگى
اجتهدوا ان يكون زمانكم اربع ساعات : ساعة لله لمناجاته ، وساعة لامر المعاش ، وساعة لمعاشرة الاخوان الثقات ، الذين يعرفونكم عيوبكم ويخلصون لكم فى الباطن ، وساعة تخلون فيها للذاتكم ، وبهذه الساعة تقدرون على الثلاث الساعات .(15)
كوشش كنيد اوقات شبانه روز خود را به چهار بخش تقسيم كنيد: ساعتى براى عبادت و خلوت با خدا، ساعتى براى تامين معاش ، ساعتى براى معاشرت با دوستان مورد اعتماد و كسانى كه شما را به عيوبتان واقف مى كنند و در باطن خيرخواهتان هستند، و ساعتى را به تفريحات و لذايذ مشروع خود اختصاص دهيد و متوجه باشيد كه ساعت تفريح و كاميابى ، به شما نشاط و مسرت مى بخشد و قدرتتان را در انجام وظايفى كه در ساعات ديگر به عهده داريد، تقويت مى كند.

-------------------------------------
1- وسائل الشيعه ، جلد 15، ص 265 - ابواب النفقات ، حديث 31 - تفسير نورالثقلين ، جلد 5، ص 668
2- عيون اخبارالرضا، جلد 2، ص 33.
3- سفينة البحار، جلد 7، ص 133 - وسائل الشيعه ، جلد 5، ص 442.
4- وسائل الشيعه ، جلد 5، ص 563
5- تحف العقول ، ص 528
6- بحارالانوار، جلد 68، ص 143.
7- بحارالانوار، جلد 78، ص 335
8- روزنامه جمهورى اسلامى ، شماره 1196.
9- تحف العقول ، ص 334
10- عيون اخبارالرضا، ص 258
11- بحارالانوار، جلد 75، ص 341.
12- سفينة البحار، جلد 2، ص 84.
13- بحارالانوار، جلد 75، ص 446.
14- خزان زندگى ((دكتر ويكتور پوشه ))، ص 138.
15- مستدرك الوسائل ، جلد 2، ص 423 و بحارالانوار، جلد 17، ص 208